Når Stella blir Rosamunde

Til i dag skulle jeg lest og blogga om årets lesesirkelbok nummer to, Cold Comfort Farm av Stella Gibbons. Jeg bestilte boka som fjernlån fra biblioteket allerede i desember, men den var ikke å få tak i. Likevel tok det betjeninga der flere uker å formidle den beskjeden til meg. Men jeg var jo fortsatt ute i god tid, det var bare i midten av januar, og jeg fant en fin pocketutgave av boka i en nettbokhandel, trykte på handlevogna og bestilte den hjem til meg. Men det varte og det rakk. Og jeg sendte en e-post for å høre om bestillinga mi var glemt. Seinere måtte jeg også ringe. I følge kundeservice var alt som det skulle, boka var på lager, jeg skulle få den om noen dager.

Så blir det februar. Jeg bestiller en bokgave til kjæresten fra samme sted. Purrer igjen på Stella Gibbons. Tenker at hvis den kommer nå, i dag, i morra, så rekker jeg det kanskje. Men boka kommer ikke. To uker etter får jeg ei tjukk bokpakke i postkassa. Endelig! Hvis jeg sprengleser, kan jeg muligens få blogga litt på riktig dag. Jeg åpner. Og inni ligger gaven til kjæresten og en helt fremmed bok av en helt fremmed forfatter.

Jeg begynner å lure veldig på hvem som egentlig er ansatt som plukkere på boklagrene. Kan de ikke lese? Eller er det det at de ikke kan norsk? Kan de ikke en gang litt engelsk? Er de dyslektiske? Fargeblinde? Eller har de gikt, sånn at de ikke orker å gå for å hente de bøkene som ligger lengst unna? Senebetennelse i skuldra, så de ikke kan strekke seg? Høydeskrekk, så de ikke tør klatre opp i stigen for å hente bøkene på øverste hylle? Gikk strømmen på lageret akkurat den dagen min bestilling stod på plukklista? Hadde plukkeren solbriller på, så han ikke helt så hva det stod, og tok sjansen på noe som ligna? Eller noe helt annet? Ikke at det egentlig spiller noen rolle...

Uansett må Stella Gibbons og Cold Comfort Farm dessverre gå sin seiersgang i bloggland uten meg, i alle fall for denne gang. Håper dere alle har hatt en flott leseropplevelse! Hos Line i lenka over kan du lese mer om boka og hva alle andre syntes om den. Og dersom noen har utrolig lyst på The Empty House av Rosamunde Pilcher, ta kontakt.

Dagens leseliste

Nå om dagen er det mye å ta av! Det er sånn at jeg lurer på hvor og med hva jeg skal begynne, men egentlig har jeg ikke tid til det, jeg må bare kaste meg over den ene boka etter den andre og håpe at jeg kommer i mål, i alle fall i løpet av helga. Innimellom skal det også være noen forelesninger, jeg må høre flere lydfiler og lese igjennom eksempeloppgaver, scrolle over et par power point-filer, komme med innlegg i diskusjonsforumet og ta notater til neste oppgave som snart skal leveres. Pensumet er spennende og stort, og jeg ser fram til å komme igjennom det meste. Men jeg savner å lese akkurat det jeg har lyst til! Derfor har jeg lagt til ei bok som jeg vil lese, men som jeg mest sannsynlig ikke får lest, i alle fall ikke de nærmeste dagene. Men, tenker jeg, hvis den ligger på skrivebordet lenge nok, kan jeg ikke ignorere den i all evighet.

Kongsspegelen

Ei ordrik innføring i skikk og bruk fra middelalderen, med herlig språk og litt lange høflighetsfraser. Det at forfatteren ikke er kjent gjør det ganske spennende å lese om boka også.

Innføring i nynorsk for høgare utdanning

Regler og unntak, unntak og regler. Er lett å gå i surr, men Olaf Almenningen har styring. Så gjelder det bare at jeg henger med i svingene.

Haugtussa

Fantastiske, stemningsfulle dikt om ungjenta Veslemøy, fulle av bilder og symboler, rytme og klang. Garborgs lyriske mesterverk, utgitt i 1895, fortsatt ikke forelda!

Sagaen om Iven

I norrøn oversettelse, altså fra midt på 1200-tallet. En komprimert, handlingsdrevet fortelling med vekt på dåd og dyd. Ja, og med enkelte overnaturlige elementer. Svært interessant litteraturhistorisk sett.

Norsk historie 1300 - 1625

Velskrevet og kronologisk, jeg er i gang og skal få med meg i alle fall et par kapitler i dag. Det er hittil god lesing, jeg ser fram til å lese hva forfatterne vektlegger - og hvorfor.

Fuglane

Lystleseboka! Av Tarjei Vesaas har jeg lest veldig lite, og jeg har lenge hatt et ønske om å lese mer. Denne boka kjøpte jeg for lenge sida, og nå nylig har jeg også kjøpt Isslottet. Den eldste boka skal leses først, altså. Dessuten er ikke Vesaas bare lystlesing, både han og kona står på pensum i år.

God lesedag, alle sammen!

Mellom svartedauden og Arne Garborg

Sidan eg er ein bokbloggar som ikkje har tid til å lystlese så mykje om dagen av di eg er nedlessa med pensumlitteratur, oppgåver og forelesingar, tenkte eg at dinne lista kunne vere ei grei avleiing både for meg og andre. Liknande finst og hjå mellom anna Lines bibliotek og Migrating Coconuts. Eg har stelt frå sistnevnte. Så, mellom svartedauden og Arne Garborg kjem desse 60 spørsmåla - og mine svar.

1. Kor gamal er du om fem år?

Viss det er dags dato som gjeld, så er eg då 30 år.

2. Kven var du minst to timar rundt idag?

Han Arne Garborg og eg er gode bussar for tida. Ja, også den vesle familien min, då. Dei dukkar opp og forsvinn att, eller kanskje det er meg...

3. Kor lang er du?

No er eg nesten to hovud (!) kortare enn veslebroren min. Han er 23 år, et framleis flaggstangfrø til frukost og nærmar seg to meter. Eg stoppa å vekse då eg var 11. I passet står det 1,64, men dei kring meg seier det er lygn. Eg meiner dei må vitje øyelegen.

4. Kva var den forrige filmen du såg?

Eg har ikkje sett ein heil film sidan... eg veit ikkje når. Me byrja å sjå ein av Harry Potter-filmane for nokre veker sidan, men er framleis ikkje ferdige. Eg trur den siste heile filmen eg såg må vere eit skrap av ein komedie i november. Nei, vent, eg såg ikkje heile. Då må det vere ei anna av Harry Potter-filmane, men eg hugsar ikkje kven.

5. Kven ringte du sist?

Det var mamma, gitt.

6. Kven ringte deg sist?

Heilt ut av det blå ringte Cesilie, og ho har eg ikkje høyrt frå på lengje. Det var hyggjeleg!

7. Kva stod på den forrige sms-en du fekk?

Den siste meldinga eg fekk var særs lang, og diverre ikkje ein gong mynta på meg, men eit anna familiemedlem. Så mykje for å ha "eigen" mobiltelefon, ja...

8. Føretrekk du å ringe eller å sende sms?

Kvart til sitt bruk, er det noko som heiter. Eg ringte mykje før, men no er det fleire meldingar av typen handlelister og liknande. Eg ringjer mest til familien, tekstar mest med vener.

9. Er dine foreldre gifte eller skilte?

Båe. Altså: gift og skilt og gift att. Men ikkje med kvarandre.

10. Når såg du mammaen din sist?

For nokre dagar sidan, då ho vitja meg. Vi gjekk tur, åt middag og diskuterte norsk mellomalderhistorie.

11. Kva farge har du på augene?

Sist eg sjekka var dei blå.

12. Når vakna du i dag?

Eg søv lett! Så: fyrste gong kring to, andre gong kring seks, tredje gong kvart over åtte. Då stod eg opp.

13. Kva er din favorittjulesong?

Heime hjå mamma har vi ein gamal cd som vi alltid må høyre på. Der er det mykje skrap, t.d. Boney M og "Feliz Navidad" og slikt, som vi ikkje orkar å høyre meir enn eit par gongar. Vakrast er Jussi Björling og "O helga natt".

14. Kva er din favorittplass?

Heime. Rondane. Sunnmøre. London.

15. Kva likar du minst?

Stress, mas og overkokte poteter.

16. Kvar trur du at du er om ti år?

Framleis her på jorda, godt nøgd og endeleg ferdig med studiane.

17. Kva skremte deg mest om natta som liten?

Mamma og pappa som spelte og sang "Vem kan segla förutan vind". Seinare: tanken på at det skulle vere noko, eller nokon, under senga.

18. Kva fekk deg til å le hardt seinast?

Siggi. Søk han opp på youtube. Og sjå han om att! Eg ler KVAR gong.

19. Kor stor er senga di?

Eg trur han er 2.20x2 meter eller noko slikt. Eg er ikkje sikker, ho er strengt tatt ikkje mi.

20. Har du stasjonær eller bærbar datamaskin?

Båe. Ein her og ein der...

21. Søv du med eller utan klede.

Med. Eg er frosen, særleg om vintrene og om nettene.

22. Kor mange puter søv du med i senga?

Eg nyttar berre ei om gongen, eller ingen, men me har fire.

23. Kor mange land har du budd i?

Eitt. Noreg, mitt Noreg!

24. Kvar har du budd? I kronologisk rekkefølgje:

Sidan eg vert vaksen - Buskerud, Oppland, ein kort periode i Oslo, Buskerud, Telemark, Buskerud.

25. Likar du sko, sokkar eller berrføtt?

Lite original: sko ute, sokkar inne, berrføtt om sommaren.

26. Er du sosial?

Isolert passar vel betre slik det er no. Men om eg likar å vere i lag med folk, ja. Av og til.

27. Kva er din favorittis?

Eg toler strengt tatt ikkje so mykje is, men Royal-isane er gode.

28. Kva er din favorittdessert?

Eg er eigentleg ikkje så glad i dessertar, men eg er særs glad i å lage dei! Men sjokolade er greitt, då.

29. Likar du kinamat?

Jau, eg gjer då det. Men sambuaren min elskar det, så no er eg lei alt som kjem i soyasaus. Høyrer du?!

30. Likar du kaffe?

Om eg likar? Ja. Men om dei kring meg likar at eg drikk? Nei. Då vert eg nemleg hyperaktiv.

31. Kva drikk du til frukost?

Dørgande kjedeleg, eg drikk vatn.

32. Søv du på nokon spesiell måte?

I følgje ei undersøking for fleire år attende, er eg med i gruppa på under 2% som søv på magen med båe hender opp.

33. Kan du spela poker?

Ein gong i tida, ja. Då eg gjekk på folkehøgskule vann eg til med mykje, men etter det har eg knapt spelt.

34. Likar du å kosa?

Med kven...?

35. Er du eit avhengigheitsmenneske?

Vel, både ja og nei. Eg veit at eg lett får dilla og vert "avhengig"; difor held eg meg unna.

36. Kjenner du nokon med same bursdag som deg?

Då eg gjekk på ungdomsskulen gjekk eg i klasse med ein gut som vart fødd same år og dag som meg. Me prata aldri om det, eg trur me syntest det var mest flautt. Hormon!

37. Vil du ha born?

Fleire? Ikkje no! Men om nokre år; kven veit.

38. Kan du nokon andre språk enn norsk?

Nynorsk! Og eg kan sjølvsagt engelsk, og kan gjere meg forstått på eit haltande tysk. Eg hadde ein elendeg lærar på ungdomsskulen og kan difor knappast fransk. Eg kan lesa og skriva norrønt og minimalt med urnordisk. Synest svensk er nydeleg, men ikkje skånsk. Og synest mest øyra krøllar seg når eg høyrer dansk (i hovudet høyrer eg berre "halvfjers kartoffel" om att og om att, dårleg vane). Kan nokre strofar hist og pist elles, men det er verkeleg ikkje noko å skryte av...

39. Har du nokon gong vore i ein ambulanse?

Ikkje som eg kan hugse.

40. Føretrekk du havet eller eit basseng?

Havet, og alt som høyrer med, berre ikkje pittesmå raude cornerflagg og galne grekarar som veivar med hendene når bikinien fell av.

41. Kva brukar du helst pengar på?

Huslån og rekningar. Eg likar å sjå lånet krympe! Dinest: bøker.

42. Eig du dyre smykker?

Eit par, ja. Med anna arvestykke og bunadsølv.

43. Kva er ditt favorittprogram på TV?

Eg fangar opp ei og anna nyhendesending, men kan ikkje seie at det er ein favoritt, særleg ikkje når dei vert presentert av han Viggo. Nokre hjernedaude dramaserier fungerer greitt som underhalding eller avleiing når eg er stressa.

44. Kan du rulle med tunga?

Det kan eg.

45. Kven er den morsommaste personen du kjenner?

Det er kontekstavhengig, synest eg. Vi er heldige og har mykje løye heime og hjå andre familiemedlem.

46. Søv du med kosedyr?

Ikkje av eiga vilje. Men når eg vaknar har eg kaninen i armhola, skilpadda på magen og ein plastkloss i øyret, så nokon av oss gjer det. Tydelegvis.

47. Kva har du som ringelyd?

Herleg stillheit, telefonen er på lydløs heile tida. Eg er god til å ringje opp!

48. Har du klesplagg frå du var lita?

Ja, det har eg. Ikkje i alle storleikar, men nesten. Med anna ein kvit og holete ullgensar eg nytta då eg var eit par månader, ein blå ullkjole eg nytta då eg var eit år og ein Ole Brumm-gensar frå då eg var ca. åtte-ni.

49. Kva har du nærast deg no som er raudt?

Ei boblejakke, ein korrekturlakkeske og Jenny av Sigrid Undset.

50. Flørtar du mykje?

Nei, det trur eg ikkje. Men eg vrir kjeft. Ofte har det same verknad.

51. Kan du bytte olje på bilen?

Ja, det kan eg. Og eg gjer det med, av og til.

52. Har du fått ei fartsbot nokon gong?

Ikkje som eg veit - det blinka ein gong eg køyrde ein lånt bil, eg sa ifrå til eigarane, men eg høyrde aldri noko om at dei fekk ei bot. Men eg har vore i tre kontrollar og fått ei parkeringsbot. Då sa bestefar at eg kan køyre gris livet ut, for sjølv han hadde ikkje vorte kontrollert så mykje. Men eg køyrer pent. Bestefar køyrer gris.

53. Kva var den forrige boka du las?

Mennesket i middelalderens Norge av Sverre Bagge. Utruleg interessant og spennande!

54. Leser du avisa?

Viss eg hadde hatt tid! No les eg somme stunder papirutgåva av Dag og Tid, resten på nett. Vitjar oftast Aftenposten.

55. Abonnerer du på noko magasin?

Ikkje no. (Dag og Tid kjem pent brukt frå mamma)

56. Dansar du i bilen?

Når eg er veldig blid og radioen spelar ei gladlåt, ja!

57. Kva radiostasjon høyrte du på seinast?

NRK p2, eit program om norsk høgreekstremisme, sjølvsagt i lys av 22. juli.

58. Kva var det siste du skreiv ned på eit papir?

Fleire sider med notat frå dobbeltforelesinga om svartedauden i Noreg i 1349.

59. Når var du i kyrkja sist?

I desember; gudsteneste, nattverd og barnedåp.

60. Er du lykkelig?

Eg er mest sliten no. Men oftast glad og nøgd, så ja!

Med i tankesmia

Etter at jeg begynte å studere historie, har jeg fått et ganske annet syn på fag-bøker (til det bedre for både meg og bøkene, tror jeg). I steden for at fagbøker er de tjukke, kjedelige og livløse bøkene, med tynne og falmede boksider, skrevet av knusktørre, nedstøva, skjeggete, bebrillede petimeternøyaktige urgamle forfattere som alltid blir stabla vekk i en krok i bokhandelen, gjemt på lageret eller solgt til sterkt redusert pris (bøkene altså, ikke forfatterne), er det blitt en høyst levende og svært spennende sjanger for meg. Og forfatterne? Vekk med skjegg og støv og briller, dette er flotte karer i sin beste alder!

Særlig nå i disse to kalde vintermånedene har det vært fint å lese den ene eminente pensumboka etter den andre. Norsk middel-alder er ei interessant tid! Jeg er imponert over hvor mange fascinerende kilder forfatterne trekker fram, og hva de tenker om de samme problemstillingene som f.eks. vurderinga av Snorre som ei reell kilde. Det er en glede å få innblikk i ulike tankemønstre og se hvordan det leder fram til konklusjoner med store variasjoner. Det er som å være litt med i prosessen, sitte på arbeidsrommet til den enkelte forfatter og være vitne til hvordan han jobber med stoffet, tenker, leser og skriver. Herlig! Hittil har jeg lest tre bøker som dekker mye av det samme:

Norges historie fram til 1319 av Claus Krag

Norsk historie 800 - 1300 av Jon Vidar Sigurdsson

Mennesket i middelalderens Norge av Sverre Bagge

Claus Krags bok er lettlest og spennende, han skriver godt og er tydelig. Han gjennomgår først historia, og går deretter inn på enkelte perioder, konflikter eller emner. I tillegg følger det diskusjonskapitler bak i boka, hvor han problematiserer og diskuterer grundig. Det er et gjennomgående solid håndverk, levert på en profesjonell måte. Mer om Krags bok kan du lese her, hvor jeg stort sett bare applauderer og er begeistra.

Sigurdsson er ikke fullt så ryddig og heller ikke så elegant i formuleringene. Det kommer tydelig fram at denne forfatteren først og fremst er historiker fordi en litterær gnist uteblir. Boka mangler også litt av den suvereniteten og soliditeten en finner hos Krag. Sigurdsson understreker viktigheten av gården, æra, gavene og vennskapet i viking- og middelaldersamfunnet, gir en grundig innføring i både hedendom og kristendom, høvdingmakt og kirkemakt. I tillegg er han veldig god på ordforklaringer og -definisjoner, hvilket jeg finner interessant.

Bagges bok er mer flytende og har ikke så tydelige grenser som en finner hos Krag og Sigurdsson. Og til denne boka, som dreier seg om det mentalitetshistoriske, er det helt riktig. En kan ikke sette en bestemt dato og si: etter denne dagen var alle i Norge kristne. Bagge får fram samtidas strømninger på en glimrende måte og viser hvordan det hele henger sammen; økonomi, politikk, kultur, teknologi, samfunn, religion, klima - og mentaliteter. Det er utrolig spennende å lese, og han tråkler elegant sammen de forskjellige fagområdene. Men: det er lurt å ha lest ei grunnbok først, sånn at ikke alle årstalla og kongenavna lager unødvendig krøll.

Med andre ord: les ei fagbok om vikingtid og middelalder! Det er lærerikt og spennende og gir stort utbytte. For deg som liker historiske romaner gir det mye god kunnskap om alt ifra redskaper til samfunnsorganisering på høyt og lavt nivå. Og hvis du har lyst til å skrive sjøl er det kjempeviktig med korrekt tidskoloritt. Det kan du lære masse om i disse bøkene. Nå har jeg aller mest lyst til å lese Kristin Lavransdatter, men må fortsette med pensum. Og det er ikke så verst det heller; det er nemlig Arne Garborg.

Februarkaos

Og så er det på'n igjen. Alle mulige løfter om å la være å kjøpe bøker, eller i det minste være litt mer nøysom eller en smule gjennomtenkt, kun kjøpe gaver og pensum og kanskje noe jeg har hatt lyst på kjempelenge, er forsvunnet for lengst. Oppbevarings-steder har gått fra hyller, benker, stoler og bord til pappesker og ledige plasser på golvet. Jeg må skritte rundt og over, snu meg sidelengs, holde pusten og passe ekstra godt på når jeg skal inn på arbeidsrommet; det er som ei hinderløype. Men hva skal jeg gjøre, da, når Bokklubben har et stort januarsalg? Og når Bokkilden har kampanjetilbud? Og når HaugenBok har lagertømmingssalg i samarbeid med ymse forlag? Og når Tanum har lanseringstilbud og ekstrasalg og det som er og en rekke bøker til kun 49 kroner?

Og om ikke lenge er det jammen Mammutsalg også...

Nytt salongbord, ny tv-benk, gardiner og leselamper får bare vente. Vi har stearinlys og fyrstikker i massevis.

Det verste av alt er når jeg slumper til å bestille ei bok som tilfeldigvis er en del av en serie. Det gjorde jeg tidlig i januar, og tenkte jo at det skulle bli med den ene boka. Nå har jeg kjøpt tjue av tjuefem titler i Bokklubbens Barnebibliotek. Og hva tenker jeg mest på? Jo, hvordan og når jeg skal få kjøpt de fem siste titlene, noen av dem er nemlig utsolgt. At det går an! Og sjøl om jeg har brukt masse penger på å skaffe meg bøkene, er jeg kjempefornøyd fordi jeg har kjøpt alle på salg. Logikken er i beste fall skral. Men i alle fall så er jeg klar over det sjøl, da...

Jeg har også, ved nærmest en feil, begynt å kjøpe de flotte bøkene i Bokklubbserien Verdensbiblioteket. Det begynte med at jeg fikk to, og dermed var veien kort til å trykke på handlekurvikonet i ny og ne sjøl også. Nå som det har vært salg, er det noen titler på vei til meg, igjen. Men jeg klarte å beherske meg, det var nemlig titler fra andre serier også, svært fristende og veldig billige, men jeg orker ikke være på seriekjøret hele tida. Det er så skrekkelig slitsomt - må ha dem, bare må ha dem!

Når Mammutsalget er over, da er det full stopp. Total kjøpestopp. Ikke lov å drasse, slepe, bære, snike eller lure flere bøker inn i heimen før vårens fire eksamener er avlagt i løpet av mai. Det er kanskje ikke lov å kjøpe i sommer heller, jeg må jo lese alle disse bøkene en gang. Og hvis jeg hele tida er opptatt av å kjøpe nye, får jeg lest enda mindre. Ikke kjøpe, bare lese. I sommer, altså.

Nå: pensum. Som delvis er kjøpt og delvis er lånt på biblioteket.

Soga om Eystein Hauk

Det er jo ikkje eigentleg ei soge, forteljinga om Eystein Hauk. Ho er heller ikkje heilt ein roman, eller er ho? Soge er dekkjande for meg. Ho handlar om livet, vala, tankane og ettermælet til eit menneske. Har det noko å seie, kva ein kallar ho? Nei, ikkje no. Ikkje no, når eg nett har lese om Eystein Hauk, fritenkjaren, i teksten med namnet Ein fritenkjar frå 1878. Ho er ei av dei fyrste bøkene hans Arne Garborg (1851 - 1924) og dei siste femten sidene dirrar framleis i meg.

Fritenkjar Eystein Hauk elskar prestedotter Ragna Vangen, og Ragna elskar han. Dei trur begge at dei kan omvende den andre; ho trur at ho kan bringe han att på "den rette sti" med kyrkja og Gud, medan han trur at ho kan verte eit tenkjande menneske, ikkje eit som berre trur. Ragna giftar seg med Hauk, sjølv om faren hennar ikkje ynskjer det. Og dei lever saman utan å prate om alt dei er usamde om. Dei er kvarandres alt, men dei glir ifrå kvarandre, meir og meir for kvar dag.

Kan ein tenkje seg fri frå alle band? Og kan ein tenkje heilt fritt, fritt ifrå samfunn, religion og heimstaden? Kva med dei menneska som har fostra deg, som elskar deg, kan ein rive seg laus, fri? Eystein Hauk trur han kjem seg fri. Han trur han gjer det rette når han ikkje fortel far sin om kva han gjer, at han skriv og at han er radikal.

Å vere ein fritenkjar er nemleg ikkje bra i det heile. Hauk let ideane og tankane forme kven han er, dei vert prinsipp, levereglar. Men han freistar ikkje setje ord på dei kring dei han elskar. Er dei då dei rette tankane? Og held det å ha dei, berre dei?

Ein skal ikkje rive seg heilt laus, det tillèt ikkje samfunnet. Du skal vere ein god kristen og ein god borgar. Du skal ære foreldra dine, være ærleg med kona og god med nesten din. Haldningane dine skal vere av det slaget alle har. Trua di skal vere sterk. Moralen skal vere høg. Men kva viss du ikkje kan vere kristen og av di ikkje vert ein god borgar? Kva viss du aldri kan sjå foreldra dine att, av di du ikkje er ein god borgar? Og kva viss du ikkje klarar å prate med kona di, av di du veit ho då vil reise ifrå deg? Og kva viss ærlegheita gjer at nesten din vil sjå ned på deg, ikkje prate med deg, og du vil verte heilt åleine? Hauk riv seg laus likevel og vert støtt ut. Kvifor? Og til kva pris?

Eg likar Eystein og Ragna, eg vil at dei skal meistre alt i hop. Eg vil at dei skal leve saman, frie ifrå menneska kring dei, frå sladder og vås, politikk og ordskifte. Men det som fyrst berre er ei flik av usemje, vert ein diger, djup dal. Og dei finn ingen veg over til den andre. Å vere fritenkjar er det verste ein kan vere for Ragna og fleirtalet i samfunnet. Å verte kristen att, å verdsetje dei kristne verdiane, er utenkjeleg for Eystein. Det er så utruleg trist og sårt, men dei må skiljast. Og der ifrå vert det endå tristare og sårare.

Eg er framleis i soga, saman med Eystein og Ragna, og eg veit ikkje kva anna eg kan seie enn: les ho. Ho er glimrande.

Trollbunde student

Rekkja av gode fagbøker vil inga ende ta: no har eg lese både Inn i eventyret (2007) og Norsk folkedikting. Litteraturhistoriske linjer og historiske perspektiv (1999) på rappen, båe er skrive av professor Olav Solberg. Og eg vil berre ha meir. Meir eventyr og segner, meir folke-dikting; balladar, stev, viser, slåttar og alt som er, fleire døme, fleire analysar, meir detaljerte utgreiingar om motiv og symbol, fleire samanlikningar.

Så eg går i hyllene her heime, eg trekkjer fram ei standardutgåve av eventyra til Asbjørnsen og Moe, sagalitteratur frå Noreg og frå Island, Draumkvedet i fleire utgåver, Eddadikting, Per Thomas Andersens litteraturhistorie og mykje meir. Bokstabelen på skrivebordet er så høg at eg ikkje kan sjå ut av vindauget meir.

Eg er berre her, ein stad i mellom dei mange sidene, eg høyrer ikkje bikkjeglam, ungeskrik eller telefonen, eg er mest Årolilja no, eller den vanvørde Isödd, eller Kari, der ho andar ut og kjem til Maria. Kvitebjørnen rørar seg lett, han spring raskt, han er mykje mindre enn kjetta på Dovre. Trolla lurar mellom trea, ta kortaste veg heim, viss ikkje nøkken trollar deg til seg fyrst. I all æve, seier dei, i all æve skal du vere hjå dei underjordiske, trollbunde, eller hjå Maria, æveleg sæl. Men ikkje før du lurar fanden inn i nøtta.

Eg les om Asbjørnsen og Moe, Faye og Landstad, dei samlar inn og registrerar eventyr, segner og songar, dei skriv og redigerar, samlingane kjem ut, vert populære, nye opplag og nye samlingar ventar. Alle vil ha eventyr, alle vil verte trollbunde for ein kveld. Eg les vidare, om brørne Grimm som gjer det same i Tyskland. Om H. C. Andersen og dei franske feeventyra. Lina mellom kva som er dikta av ein forfattar og kva som er velkjende folkediktingsmotiv er ikkje alltid like klår. Motiva vandrar, er fleire plassar i fleire variantar, skjuler seg og dukkar opp att nett som det er.

Og Greimas, Propp og Olrik veit best, alle tre.

Viss du vil verte litt klokare eller trollbunde, les dei engasjerte og tilgjengelege bøkene til Olav Solberg. Men sjå og her for ein digital eventyrkatalog og her for balladane. God les!